köprülü etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
köprülü etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

28 Ağustos 2017 Pazartesi

Mezun Kızın Kitap Macerası :Kayı 6 'İmpatorluğun Zirvesi ve Dönüş' Akılda Kalanlar

Ağustos 28, 2017 0 Comments
1.MUSTAFA HAN 
Sultan Mustafa görülen akli sıkıntıların muhtemelen içinde bulunduğu durumdan ve uzun süre(14 yıl)yıllar kapalı bir hayat sürmesinden kaynaklandığını belirterek tahta geçebileceğini veya tedavi olabileceğini düşünüp divandan çıkan kararla padişah koltuğuna oturdu.
-Şehzade Mustafa'nın padişahlığı babadan oğula devam eden Osmanlı saltanat geleneğinide bozmuş oluyordu.
-Sultan Mustafa ilk saltanatı 96 gün,ikinci saltanatı 1 yıl ,3 ay sürmüş tahtan indikten sonra 15 yıl boyunca kapalı tutulduğu odada yaşadı.

2.OSMAN HAN(GENÇ OSMAN)
Tarihte;
- II. Osman’ın başkomutanlık ettiği Lehistan Seferi 8 ay, 18 gün sürdü. Bu savaşta Doğu Avrupa’nın kilidi sayılan Hotin Kalesi ile Podolya eyaleti alındı. Lehistan Krallığı, III. Murat devrinde olduğu gibi gene Osmanlı devletinin himayesini kabul etti, vergiye bağlandı. II. Osman, Ortodoks âlemini olduğu gibi Protestan dünyasını da Türk egemenliğine almak, Baltık Denizi’ne çıkmak istiyordu. Ancak, Yeniçeri ocağı, bu seferde büyük liyakatsizlik, gayretsizlik gösterdi.
 -Safevilerin Nasuh Paşa Antlaşmasını (1611) bozarak Osmanlı Devleti’nin topraklarına saldırması üzerine savaşlar tekrar başladı. 1618 yılında Osmanlı ordusuna katılan Kırım hanının kuvvetleri Serav Ovası’nda İran ordusuna yenildi. Sadrazam Halil Paşa Erdebil üzerine yürüdü, iran Şah’ı Abbas’ın barış istemesi üzerine Osmanlı Devleti ile İran arasında Serav Antlaşması imzalandı (1618).
 -Eski hükümdar I. Mustafa’nın eniştesi vezir-i âzam Damat Hain Davut Paşa tarafından Yedikule’ye kaldırılıp öldürüldü. Bu, Osmanlı tarihinde ilk hükümdar öldürme olayıdır.

 Kitaptan Notlar ;
  •  Safevi devletiyle yapılan görüşmeler sonucu Serav Antlaşması imzalandı.Yeni sulhun Kanuni dönemindekinden tek farkı iki yüz olan ipek kumaşın yüze düşürülmesidir.Halil Paşa sefer dönüşü Pol-i Şikeste bozgunu yüzünden 2.Osman Han tarafından sadaratten azledilerek kaptan-ı deryalığa getirildi.
  • 1612 yılın kışında İstanbul boğazı buz tutdu.İnsanlar İstanbul'dan üsküdara yaya olarak geçebildiler.O zamana kadar böyle bir hadise vaki olmadığından İstanbul halkı kıyametin yaklaştığının hükmettiler.
  • Lehistana karşı açılan Hotin Savaşında Yeniçerilerin adeta savaşmak istemeyerek sergiledikleri gayretsizlik yüzünden beşinci hücumda neticesz kaldı.Yeniçerilein kasten bu şekişlde hareket ettiklerini anlayan padişahın ocakla arası her geçen gün daha da açılıyordu.Yeniçeriler padişahın iltifat etmediği, az miktarda verdiği bahşişlerle askeri küçük düşürdüğünü ileri sürüyorlardı.Askeri etkilediğini tespit ettirdiği 100 yeniçerinin başının vurdurdu.Bu durum ocak halkının padişaha daha da kinlenmesinden başka bir işe yaramadı.
  • Osmanlı Devleti ile Lehliler arasında yapılan barış antlaşmasıyla;Kanuni Sultan Süleyman Han dönemindeki sınırlar esas alınacaktı.Kazaklar ,Türk topraklarına akın yapmayacaklardı.Lehliler,Kanuni devrinden sonra sınır boylarında yaptırdıkları kalaler yıktırılacaktı.Hotin Kalesi,Osmanlı hakimiyeti altındaki Boğdan volvodasına teslim edilecekti.Lehliler kırıma verdikleri 40.000 florinin vermeye devam edeceklerdi.
  • Lübnandaki asi lider Emir Fahreddin alt etmek niyetiyle Genç Osman hacca gideceğine ilan etti.Kendisinden önce gelen padişahlardan hiçbiri hacca gitmediği için,sadrazam ve şeyhülislam bu sefere muhalefet ettiler.
  • Bir gün Genç Osman rüyasında 'Resul-i Ekrem Hazretleri kızgın bir şekile yanına yaklaşıp Kuranı Kerim ve arkasındaki zırhı alarak kendisini tahtından indirtmişti.
  • Ocaklar padişahın tahta çıkmasından itibaren kendilerine karşı olan muamelesinden dolayı güceniktiler.Ardından hac kararı alması kendilerine daha da büyük endişelere sevk etmiştir.At meydanında toplanan isyancılar aralarında yapılan müzakerelerden sonra padişahtan 6 kişinin başının istenmesine karar verdiler.Özellikle Hoca Ömer Efendi ve Darüssaade Ağası Süleyman Ağa'nın öldülmeleri idi.Akıl ulemanın hiçbirini dinlemen padişah arızaya getiren ulemayı da hapsettirdi.
  • İsyancılar 'Sultan Mustafayı isteriz' diye bağrışmaya başladılar.Artık isyanın şekli değişmiş ve Sultan Osman Han'ın tahttan indirilmesi yoluna gidilmişti.
  • İsyancılar yolda Sultan Osman'a bir hükümdara bir Osmanoğluna tarih boyunca asla reva görülmemiş hakaretler yapıldı.Yeniçeriler ne kadar Sultan'ın öldürülmesini istemesede Davut Paşa Yedikule Zindanlarında 8 Cellat ile öldürtmüştür.
  • Genç Osman yeniçeri ağası zorbalarınca şeht edilmesi tarihimizin en acıklı olayıdır.Osmanlı tarihinde katledilen ilk Padişah Sultan Osman olup bu olay Anadoluda bazı isyanların çıkmasına sebep olacaktır.Millet,padişahın öldürülmesini hiçbir zaman hazmedememiş ve onun katilleri nefretle anılmıştır.
  • Genç Osman hatası Darüssaade Ağası Süleyman Ağa'nın telkini ile Hotin Seferi öncesi kardeşlerinin en büyüğü olan Şehzade Medmed'i öldürtmesidir(Kardeşinin bedduasını almıştır).İkinci büyük hatası etrafının telkini ile ocakla büyük çekişmeler içine girmesi ve yapılan telkin ve uyarıları dikkate almaması ise hayatına mal olmuştur.İleri gelen devlet adamaları ve ulemanın nasihatlerine kulak asmamış,karşısındaki gücü küşümsemiştir.
  • Cariyelerle evlilik yapmayı kabul etmemiş.Bütün karşı çıkmalara rağmen Esad Efendinin kızı ile evlenmiş.Aynı şekilde hacca gitmeye karar vermesi de onun teamüle aykırı karakter yapısının örneklerindendir.
Gezilecek Yerler ;
  1. Yedikule Zindanları (istanbul)
  2. Genç Osman Türbesi(Sultanahmed cami\İstanbul)
4.MURAD HAN

Tarihte ;

-Genç Osman’ın (II. Osman) öldürülmesinin öcünü almak isteyen, Erzurum Beylerbey’i Abaza Mehmet Paşa isyan etti (1624).IV. Murat isyanı bastırmakla sazdarazam Çerkeş Mehmet Paşa’yı görevlendirdi. Abaza Mehmet Paşa tekrar Erzurum’a çekildi. Tekrar isyan etmesi üzerine Abaza Mehmet Paşa İstanbul’a getirildik IV. Murat üstün yetenek ve becerileri olan Abaza Mehmet Paşa’yı Bosna Beylerbeyliği’ne atadı.



-1623 yılında İran’la başlayan savaşlar tam on yedi yıl devam etti. IV. Murat ülke içinde yönetime hakim olduktan sonra İran üzerine iki sefer düzenledi'(1635). İlk seferde, Erzurum – Kars üzerinden Revan’a ulaştı. Bu seferle Revan ve Ahıska Safevilerden geri alındı.



-İran’ın Revan’ı tekrar ele geçirmesi üzerine IV. Murat Bağdat’ın fethine karar verdi. 1638 yılında Bağdat kalesi kuşatıldı. IV. Murat Bağdat’ı ele geçirerek Bağdat Fatihi ünvanını aldı. iran’ın barış istemesi üzerine iki ülke arasında Kasr-ı Şirin Antlaşması imzalandı (1639).

Önemi ;Kasr-ı Şirin Antlaşması bugünkü Türkiye-İran sınırının belirlenmesinde temel olmuş



Kitaptan Notlar ;
  • Henüz 12 yaşında olduğu için devleti bilfiil idare edemeyeceği görüşü hâkim olduğundan annesi Mahpeyker Kösem Sultan saltanat naibesi tayin edildi.
  • Abaza Mehmed Paşa isyanı ile Yeniçerileri'padişah katili 'ilan ederek ve onların hakkından gelmek için sekban toplayıp şehirdeki yeniçerileri katletmeye başladı.Ele geçirdiği yerlerde yeniçeri,topçu,cebeci,acemi oğlanı gibi Kapıkulu Ocağı mensuplarını aman vermeyip öldürtüyor,sadece sipahi taifesine dokunmuyordu.
  • Bekir Paşa Bağdadı Şah Abbas'a verme kaidesi ile yardım istedi.Sonra şehri geri vermeyince oğlu Bağdadı verdi ve işkence ,ateşe karşı eziyet etmelerini Şah Abbasla beraber şarap içerek izledi Sonra Bekir Paşayı bir kayıya koyup yaktılar.
  • Mahmud Hüdayi Hazretleri vefat etti.Bir gün duasında 'Ya Rabbi!Kıyamete kadar bizim yolumuza katılan ,bizi sevenler ve ömrümde  bir kere türbemize gelip ruhumuza Fatiha okuyanlar bizimdir.Bize talebe olanlar denizde boğulmasınlar.Ömrünün sonlarında fakirlik görmesinler.İmanlarını kurtararak gitsinler ve öleceklerini bilip haber versinler.'
  • Hüsrev Paşa azlettirmesiyle İstanbula gelen yeniçeriler 'Azlettirmeye sebep olanlar bu padişahın ve bu devletin dostu değildir'diyerek 17 kişinin başını istediler.'Dükkanlar kapatıldı ve saray halkı dehşet içinde kaldı.Hafız Ahmed Paşayı feci surette şehit ettiler.Hasan Halifeyi atın üzerinde şehit edip bir ip bağlayıp sürükleyerek Atmeydanında baş aşağı ağaca astılar .Defterdar Mehmet Paşa ve Musa Çelebide mazlumların elinde şehit oldular.
  • İstanbul 2 ay süre ile askeri anarşinin en feci sahnelerini yaşadı.Bütün bu isyanların Recep Paşa'nın başı altından olduğuna inanan padişah idam emri verdi.
  • Sıra padişahın öç  alma sırasıydı.Yeniçeri ağası,Ocak ihtiyarlarına ve Çorbacılara hitap ederek söz dinlemeyenlerin teslim edileceği üzerine Mushaf-ı Şerif el basarak yemin ettirdi.Sipahi zorbaları birer birer elde edilip öldürüldü.Anadolu'dakiler de yakalandıkça temizlendi.
  • Poyrazın şiddetinden söndürülemeyen büyük İstanbul yangını gerçekleşti.İstanbul'un 5/1 yandı.Yangın sebebi olarak gösterilen kahvehaneleri kapattırıp tütün içilmesini şiddetle yasakladı.
  • Muhasarının 40.günü Bağdad bir kez daha Osmanlı himayesine girdi.Yıkılan İmam-ı Azam türbesi som gümüşten tekrar yapıldı.Bu seferden sonra 4.Murad 'Bağdad Fatihi'diye anıldı.
  • Damla hastalaği(gut) sebebiyle 27 yaşında vefat etti.
  • Dünyada ilk defa ucuş denemesi yapıldı.Hezarfen namıyla Ahmed Efendi Galata Kulesinden Üsküdara kuvvetli lodos rüzgarıyla uçmuştur.Yine dünyada ilk defa fişek usulü füze tecrübesi Hasan Çelebi tarafından barut macunu kullanılarak imal edilmiştir.
Gezilecek Yerler;

  1. Topkapı Sarayı Revan Köşkü ve Bağdad Köşkü
  2. Üsküdar Çinili Cami
  3. 4.Murad Türbesi(SultanAhmed/İstanbul)
1.İBRAHİM HAN 
Tarihte;
-Sultan İbrahim şehzadeliğinde, yıllarca cellat bekleme kabusu içinde yaşadığından sinirleri bozuktu; daimi bir baş ve vücut ağrısından şikayet ederdi.

-Girit, Venedik Cumhuriyeti’nin elinde kalmış açık denizdeki son parça idi.30 nisan 1645’te Donanmay-ı Hümayun, kaptan-ı derya Yusuf Paşa’nın başkomutanlığında İstanbul’dan yola çıktı. Bütün dünya seferin Malta’ya olduğunu sanıyordu. İstanbul’daki bütün elçiler hükümetlerine bu şekilde bilgi vermişlerdi. 19 ağustosta Hanya kalesi aldı.

-Sultan İbrahim’i de tahttan indirip yerine yedi yaşındaki oğlu IV. Mehmeti geçirdiler. Taş bir odaya kapatılan İbrahim’in bağırıp çağırmasından yeni bir ihtilâle yol açmasın diye, on gün sonra, 18 ağustos 1648’de, 33 yaşındaki padişahı devrin meşhur cellâdı Kara Ali’ye boğdurtarak öldürttüler. Devletin idaresi zorbaların eline geçti. Osmanlı tarihinde «Ağalar Saltanatı» denen uğursuz, karanlık devir başladı.

Kitaptan Notlar ;
  • Azak Kalesi Ruslar tarafından işgal edilmişti.Bu seferde 7 bin yeniçeri ve 800 sipahi şehit olmasına rağmen alındı.
  • Hanya fatihi Yusuf Paşa pervasız mukabelenin kurbanı olarak boğulmak suretiyle öldürüldü.İbrahim Han daha sonra öldürttüğüne pişman oldu.
  • Deli Hüseyin Paşa,Resmo alındıktan sonra Kandiye muhasarası için hazırlıklara başladı.
  • Venedik donanması diğer Hristiyan ülkelerden aldığı yardımlarla yine Çanakkale Boğazına musallat olmuş.Osmanlı donanması Marmara'ya hapsedilmiş.Düşmanın Çanakkale Boğazını kapatmasından dolayı yardım gelmediğinden Girit'teki kuvvetler iyice ümitsizliğe düşmüşlerdi.Hüseyin Paşa Kandiye muhasarısını durdurmak mecburiyetinde kaldı.
  • Girit fethinin tamamlanmaması ,Venedik donanması Ege Denizinde dolaştığı halde uzaklaştırılamaması,1648 Büyük İstanbul Depremi ve şehrin maruz kaldığı yangınlar durumu daha zor hale sokması ve para her kapıyı açar olması artık Padişaha muhalefet gittikçe artmasına sebep olmuştu.
  • Asiler Ahmet Paşayı parça parça ederek Veliaht şehzade Mehmed'i tahta geçirdiler.İbrahim Han bir odaya hapsettiler âdeta diri diri mezara gömdüler.Başrolü şeyhülislam olarak fetva üzere İbrahim Hanı öldürdüler.
Gezilecek Yerler;
  1. Topkapı Sarayı Sünnet Odası(yenilemiş),İftariye Kameriyesi,Sepetçiler Kasrı
  2. 1.İbrahim Han Türbesi (Ayasofya/İstanbul)
4.MEHMED HAN

Tarihte;
-Köprülü Fazıl Ahmet Paşa’nın uzun iktidar yılları Osmanlı tarihinin en bahtiyar devrelerinden biri oldu. Fazıl Ahmet Paşa, 1663 Almanya seferinde Slovakya’yı, bu arada ünlü Uyvar Kalesi’ni aldı. Vasvar Antlaşması ile, imparatorluğun sınırını çok kuzeye götürdü. Girit’ten Venedikliler’i sürdü, adanın fethini tamamladı.

-IV. Mehmet, 1672’de Birinci Lehistan Seferine çıktı. Podolya eyaleti Osmanlı’ya alındı. Bucaş Antlaşması ile Lehistan, Osmanlı’nın vergi verir vasat bir devleti olmayı kabul etti.

-Türk ordusu, Almanya-Lehistan-Venedik -Rusya birliği ile bunlara katılan ikinci derecede birtakım devletlere yenildi (İkinci Viyana Kuşatması). Kara Mustafa Paşa’nın idam ettirilmesi hatasından sonra işler çığırından çıkmış, ordunun, devletin idaresi tamamen liyakatsiz ellere geçmişti.


-1686’da Budin’i düşmesi en büyük felâket oldu. Daha sonra Peç’le Segedin de düştü, Kuzey Macaristan’ın elde tutulamayacağı anlaşıldı. 1687′ de Mohaç’ta değersiz komutanlar tarafından sevk ve idare edilen ordu, 20.000 şehit vererek, Almanlar’a yenildi. Yalnız, Lehistan cephesinde, Kamaniçe’de Vezir Damat Bozoklu Mustafa Paşa büyük bir zafer kazandı. Mora da 1687 eylülünde Venediklilerin eline geçti.

Kitaptan Notlar;

  • 7 yaşında tahta çıktı.Devlet idaresini Mahpeyker Kösem Sultan aldı.Cinci Hocanın sakladığı çil çil akçeler cülus bahşişi olarak dağıtıldı.
  • Yeniçeriler sipahilere karşı üstün duruma gelerek tam bir zorbalıkla işlere müdahale etmeye başladılar.Artık sadrazam ağalara sormadan bir iş yapamaz oldu.Eyalet valilerine kadar yapılan tayinler ocak ağalarına verilen rüşvetle oluyordu.
  • Ocak Ağaları darbe yapmayı planlayarak Turhan Sultan ve taraflarını götürtecek Şehzade Süleymanı  tahta çıkartacaklardı.Ocak Ağalarının gücünden çekinen ve daha önce yaşanan acı hallerden ürken Valide Kösem Sultan onların isteklerimi kabul etti ama bu plandan Turhan Sultan'ın haberi oldu ve planlarını bozarak Küçük Mehmed valideye vura vura sersem edip perde ipiyle boğarak öldürdü.Ertesi gün Bostancıbaşı Ali Ağa ile beraber sarayda büyük valide lehine çalışan adamların başları kesildi.
  • 4.Murad Han zamanında kardeşlerini katlettirdiği sırada Valide Sultan İbrahim öldürülmesini engellemiş Osmanoğullarının devamını sağlamıştır.
  • Sadarette birbiri ardında yaşanan değişiklikler derde deva olmadığı gibi ateşin yükselmesine sebebiyet vermektenden geri kalmıyor.Mali bozukluk bir türlü önlenemiyordu.Ayaklanma sonucu asiler sundukları listede bulunanları yakaladıkça idam edilip Sultanahmed Meydanında çınar ağacına astılar.Bu vaka Vak'a-i Vakvakiye olarak geçti.(36 kişi)
  • Çınar Vakasında öldürülen saray ağalarının yerini halkın meydan ağaları adını verdiği sipahi ağaları almaya başladı.
  • Padişah daha sonra 20den fazla eşkıyayı idam ettirerek meydan ağaları devri sona erdi.
  • Köprülü Mehmed Paşa dönemi evler ve odalar basılarak zorbacilar günden güne katledildiler. Bu suretle ortalığa sükûnet geldi.
  • Kadizadeler tasavvufa karşı olup tekkeleri yıkmaya,rastladıkları dervişleri 'tecdid-i iman' teklif edip kabul etmeyenleri öldürmeye ,tek minare kalacak şekilde diğer minareleri yıkmaya karar verdiler.Hareketin liderleri sürgün edilerek hareketin gücü kırıldı.
  • Nemçe  ile Fazıl Ahmed Paşa Ciğerdelen Savaşı ile Uyvar Kuşatması öncesi 6bin düşman yok edildi.
  • Osmanlılar bütün zor şartlara rağmen zerre yılgınlık göstermeden büyük azimle kaleyi feth etmeleri 'Uvyar önünde bir Türk gibi 'deyimi tarihe mal oldu.
  • Girit Adası fethiyle birlikte doğu Akdeniz'de huzur ve güvenlik ortamı sağlanmış oldu.
  • Osmanlı Devleti Fazıl Ahmed Paşa ile Avrupada en haşmetli son 15 yılını geçirmiş ve bir kez daha dünyanın tek kutuplu devleti olduğunu göstermiş.
  • Kara Mehmed Paşa Yanık ve Komaran kalelerinin almak yerine ilk Viyana sefer yapınca büyük bozguna uğradı.Estergon kalesi düşman eline düştü.Uvyar kalesi de Avusturyalilarin eline düştü.Preveze düşmana teslim oldu.Koron Kalesi düştü ve içindekiler tamamen öldürüldü.145 sene Osmanlı idaresindeki Budin de kaybedildi.Segedin ve mühim kaleler elden çıktı.
  • Sultan 4.Mehmed bütün devlet idaresini Köprülülere bırakarak 25 seneden fazla bir zamanı avcılıkla meşgul olarak rahat rahat geçirmişti.Fakat felaket senelerinde avcılığı bırakarak idareyi bizzat ele alıp ordularının başında bulunmamakta ısrar etti.
  • Harplerin devami ile hem iç hem dış hazinede para kalmamıştı.
  • Ocak ağaları aralarında kararlaştırarak padişahı tahtan indirerek kafese götürdüler.Osmanlı Devletinde Kanuniden sonra en fazla tahta kalan padişah oldu.
  • Beş vakit namazını cemaatle kılardı.İçkiyi yasak edip imalathaneleri kapattırdı.Kahvehaneleri kapattirip  oyuncu ve çalgıcıları İstanbuldan uzaklaştırdı.
  • Evliya Çelebi meşhur eserini bu devirde yazmıştır.
  • Osmanlı Devleti zirveyi onun döneminde yaşadı.Dönüşte onun devrinde oldu.
  • 4.Mehmet Han son 14 yılı felaket seneleri oldu.
Eşine yazdığı şiir ;
Beyazlar giydiğince bir dürr-i yektaya benzersin
Siyahlar giydiğince  sen heman Leyla'ya benzersin
Yeşiller giydiğinde tuti-i guyaya benzersin
Benim hoş-bu Afifem  gül-i ranaya benzersin

Gezilecek Yerler;

  1. Eminönü Yeni Cami ve Mısır Çarşı
  2. Hünkar Kasrı
  3. Divanyolu Köprülü Mehmed Paşa Külliyesi ve Türbesi
  4. Çemberlitaş Köprülü Kütüphanesi
  5. Safranbolu Köprülü Mehmed Paşa Cami
  6. Kösem Sultan Türbesi (Sultanahmed)
  7. Turhan Sultan Türbesi(Eminönü)
  8. 4.Mehmed Türbesi(Eminönü)




EN SON YAZIM

SRİ LANKA GEZİ REHBERİ (ÖN HAZIRLIK)

Follow Us @marifetliparmaklr