9 Ekim 2017 Pazartesi

Mezun Kızın Kitap Macerası; Kayı 8 'Islahat,Darbe ve Devlet' Akılda Kalanlar

Ekim 09, 2017 0 Comments
3.OSMAN HAN

  • 1755 kışı Haliç dondu ve deniz yol oldu.Halk Defterdar İskelesi ile Sütlüce İskelesi arasından buz üstünde yaya olarak geçmişlerdi.
  • 3.Osman Han dönemi kısa sürelerle meydana gelen sadaret değişiklikleri damga vurmaya devam etti.
  • 3.Osman Han'ın tahta çıktığı sene de doğal afetler bitmek bilmiyordu.Bu kez İstanbul'u büyük bir yangın sarstı ve tarihe 'Harik-i Kebir(Büyük Yangın)diye geçti.İstanbul'un 2/3 hasar gördü.
  • Sultan 3.Osman devrinin ikinci büyük yangını oldu.Yangınlardan sonra İstanbul'da çıkan veba salgını birçok kimsenin hayatını kaybetmesine neden oldu.
  • Şirpençe dolayı vefat etti.
  • Kadınların dikkat çekici kıyafetlerle sokağa çıkmalarını yasakladı.
  • 3.Osman çocuğu olmadı.Yaklaşık 30 yıldır sarayda doğum şenliği görülmemişti.

Gezilecek Yerler;

  1. Nurosmaniye Cami(barok mimarisi)
  2. Ahırkapı Feneri
  3. 3.Osman Köşkü (Topkapı Sarayı)
  4. 3.Osman Türbesi (Turhan Valide Sultan Türbesi)
3.MUSTAFA HAN
Tarihte;
※III. Mustafa, sadrazamı Koca Râgıb Paşa olması hasebiyle, saltanatının ilk on yılını huzur içinde devam ettirmiştir. Râgıb Paşa, akıllı bir vezirdir ve Padişahın harp ilanı arzularını 6 yıl boyunca dirâyetle reddetmiştir.
※1757’de son cülûs bahşişini veren ve daha sonra bu âdeti ortadan kaldıran III. Mustafa, devlet hayatındaki problemleri ıslaha meyilli, malî konularda hassâstır. Süveyş Kanalını açmayı düşünen devlet adamlarındandır.
※Kapıkulu Ocaklarını rahatsız etmeden bazı reformlar yapmaya çalışmış; piyadeye dokunmadan topçu ve bahriye subayları yetiştiren Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn ve Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn’u kurmuştur.
※22 Mayıs 1766 yılında büyük İstanbul depremi onun zamanında olmuştur.
※Rusların antlaşmalara aykırı olarak Polonya’ya asker sokması, Fransızların teşvik etmesi ve Padişah’ın savaşa meyilli olması, Ekim 1768’de Rusya’ya karşı harp ilan edilmesine sebep olmuştur.
※Mora’ya Rumlarla birlikte asker çıkaran Ruslar, 1770 Nisan’ında perişan edildiler; sonra da Çeşme Limanında Osmanlı gemilerine baskın düzenleyerek çok büyük kayıp verdirdiler. Avrupa’da büyük akisler uyandıran Çeşme Baskınının intikamı Cezayirli Hasan Paşa tarafından alındı.
※Kırım Rus işgaline mecburen boyun eğdi (Temmuz 1771)

Kitaptan Notlar;

  • Törende dağıtılan cülus bahşişi Osmanlı tarihindeki son cülus bahşişi oldu.
  • Osmanlı Devleti,Yedi Sene Harpleri'ni dikkatle takip etmiş Veziriazam Koca Ragıp Paşa elçilerin verdikleri her habere inanmayıp verilen malumatı karşılaştırıp incelemek suretiyle siyasi durumu gözden kaçırmamıştır.
  • Birlikte hareket eden Rusya ve Prusya elçileri,Leh vatanperverlerinin himayesinin önlemeye çalıştıkları sırada 2.Katerina güya nizamî muhafaza için Varşova'ya asker soktu.Böylece baskı ile sevgilisi Ponyatofski'yi kral seçtirdi.
  • Rusların alabildiğince genişleyen Lehistan iç işlerine birinci safta söz sahibi olması Avrupayı endişelendirmiş ve Fransanın gayretiyle Osmanlı tecrübesiz kumandanlar var iken Rusyaya harp ilan etti.
  • Hotin galibiyeti ile 3.Mustafa Han'a 'Gazi' unvanı verildi.
  • Daha sonra Hotin kalesini isgal eden Ruslar Bogdan ve Ruslarin isgal altındaki diğer yerlerdeki bütün Türkler katledildi.
  • Kartal mağlubiyeti Osmanlılara pek pahalıya mal oldu.Eflak kıtası da yeniden düşman işgali altına düştü.
  • Propagandacilar vasıtasıyla Mora köylerinde isyan hazırlıkları yapıldı.
  • Ruslar halka akıl almaz işkencelerle öldürürken,çocukları minareden aşağı atacak kadar vahşet gösterdiler.Mora Fatihi Muhsinzade Mehmed Paşa dikkatli ve süratli hareketi  ile asilere öldürücü darbe vuruldu.
  • Çeşme Vakası ile koca Osmanlı donanması göz göre göre yandı.Ayrıca 5 bin civarında Osmanlı askeri bu saldırı sırasında şehit düşmüştür.
  • Kırımdaki propagandalar yüzünden ve Tatarlarin büyük bir ihanetle kale kapılarını açıp düşmanı içeri aldılar.Ruslar Kırım'a ayak bastı.Osmanlı mudafileri işkence ile öldürüldü.
  • 1768'de başlayan Osmanlı-Rus Harpleri ile Mısır'ı Osmanlı Hükümetinden ayırmak isteyen Ali Beye de gün doğdu.Rus donanmasını Mısır sularına davet etti.Çok geçmeden de Ali Bey öldürüldü.
  • 3.Mustafa Han yenilikçi padişah olarak da tarihe geçmiştir.Osmanlı ordusu ilk defa bu devirde süngü ile talime başlamıştır.Baron de Tott,Osmanlı topçu sınıfını yeniden ele alıp modernize etti ve askere Avrupa usulü eğitim yaptırdı.
  • 22 Mayıs 1766 'Küçük Kıyamet' denen zelzele sonrası Fatih ve Eyüp Camileri yeni baştan inşa edilmiştir.


Gezilecek Yerler;

  1. Laleli Camii (Fatih/İstanbul)
  2. Ayazma Camii (Üsküdar/İstanbul)
  3. Kadıköy İskele Cami
  4. Gülhane Zeynep Sultan Cami 
  5. 3.Mustafa Han Türbesi(Laleli Külliyesi)
'İstanbulda 4 cami yaptırdım.İkisini (Ayazma ile İskele) sele,birini yele(Laleli),birinide dedeme(Fatihe)kaptırdım.'

1.ABDÜLHAMİT HAN
Tarihte;
※21 Temmuz 1774’de Küçük Kaynarca Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmaya göre Kırım, Kuban ve Bucak yalnız dini bakımdan halifeye bağlı olmak üzere müstakil oluyor; Yenikale, Kerç, Azak, Kılburun kaleleri Rusya’ya geçiyordu. Eflak, Boğdan ve Cezayir-i Bahr-i Sefid sahili gibi savaşta Ruslar tarafından işgale uğramış yerler ise Osmanlı Devleti'ne geri veriliyordu.
※Kaynarca Antlaşmasının ağırlığını arttıran en önemli maddesi, Rusların Türk topraklarındaki Ortodokslar üzerinde bir çeşit himaye hakkı iddiasında bulunabilecek tarzda hazırlanmış olanıdır. Antlaşmadan hemen sonra Avusturya, Osmanlı Devletinin zafiyetinden faydalanarak Boğdan Beyliğine bağlı Bukoniva’yı işgal etti (1775).
※Yüzüstü bırakılan metruk haldeki İbrahim Müteferrika matbaası tekrar açılmıştır. 
※Ruslarla Akdeniz’de yapılan savaşlarda büyük başarı kazanmış olan Kaptanıderya Cezayirli Hasan Paşa da donanmayı modernleştirmek için harekete geçti. Fransız ve İngiliz sistemine göre daha hafif ve vurucu gücü yüksek gemilerin yapımı için Fransa’dan gemi ustaları getirildi ve yeni tersaneler açıldı. 
※Kafkasya ve Soğucak yörelerindeki Çerkez topluluklarını nüfuzu altına almaya çalıştık. Bu yöreye gönderdiği Farah Ali Paşa, önemli hizmetler yaptı. Bu sırada Kırım’da Şahin Giray aleyhine başlayan ayaklanma, Rusların 1783’te Kırım’ı resmen topraklarına katmasına ve bozuk olan Osmanlı-Rus ilişkilerinin tümüyle kopmasına yol açtı.
※Savaşın ilk yıllarında Sadrazam Koca Yusuf Paşa komutasındaki Osmanlı Orduları, Avusturya Cephesi’nde önemli başarılar elde ettiler.Fakat Rus Cephesi’nde durum hiç de iyi değildi. Osmanlı Ordusu’ndaki düzensizlik yüzünden Yaş ve Hotin kaleleri Rusların eline geçti, Özi Kalesi de kuşatıldı. 

Kitaptan Notlar;

  • 44 yıllık Şimşirlik hayatı son bulmuş 49 yaşındaki padişah, tahtı en uzun süre bekleyen 3.hanedan üyesi olmuştur.
  • Küçük Kaynarca Antlaşması 'Edebi'kaydıyla imzalandı.Dini bakımından Kırımda hutbenin padişah adına okunması kabul edildi.Bu maddeyle ilk defa Osmanlı Devleti halifelik makamının manevi otorite iddasıyla kullandı.Halbuki halifelik makamında diyaneten böyle bir hak olmasada dahiyane diplomasi oyunuyla Müslümanlarla irtibatını muhafaza etmiştir.
  • Küçük Kaynarca Antlaşması Karlofçadan sonra Osmanlı Devleti'nin tarihi boyunca yaptığı antlaşmaların en ağırıdır.
  • Lehistan'ı Rus saldırılarından kurtarmak için o an gereksiz bir şekilde savaş göze alınmış fakat antlaşmada hiç mahsedilmemiştir.
  • Önceden Türk gölü olan Karadeniz,Osmanlı kontrolünden çıkmıştır.
  • Rusların müdahaleleri ve Şahin Giray'ın zulümleri karşısında Müslüman Kırım halkı kitleler halinde Osmanlı topraklarına hicret etmeye başladı.
  • Fransa elçisinin teşebbüs ile Rus ile Aynalıkavak Tenkihnamesi imzalandı.
  • Ferah Ali Paşa'nın Soğucak muhafızlığına atanmasından sonra Kafkasya'da yayılmaya başlayan İslamiyet Kafkas kavimlerini Ruslara karşı birleştirici bir unsur haline getirdi.
  • Ruslara karşı doğudaki menfaat üstünlüğü muhafaza etmek isteyen Fransa Katerina'nın ihtirasını önlemek için Osmanlı Devletinin kalkınmasına yardım etmiştir.
  • General Potemkin emriyle Kırımda 30.000 insan katledildi ve Kırım artık çarlığın bir vilayeti oldu.
  • Avusturya'nın Rusya ile ittifak ederek harp ilan etmesi Osmanlı umumi efkar-ı üzerinde acı bir tesir meydana getirdi.
  • Uzun bir süreden sonra acı bir galibiyet yaşayan Avusturya cephesinden sonra 1.Abdülhamit'e 'Gazi' ünvanı verildi.
  • Fakat Ruslar Öziyi  ele geçirip canlı cansız herşeyi mahvederek 3 gün içinde 25 bin Müslüman katledildi.
  • 1.Abdülhamit din kardeşlerine yapılan zulüm ve işkencelere dayanamadığından o gece sabaha karşı vefat etti.


Gezilecek Yerler;

  1. İstanbul Beylerbeyi Cami
  2. Emirgan Çeşmesi
  3. Yozgat Çapanoğlu Cami
  4. Nevşehir Karavezir Külliyesi
  5. Aynalıkavak Kasrı
  6. Eminönü Sultan 1.Abdülhamit Türbesi (Kadem-i Serif)
https://youtu.be/VhsUC5qK3r4

3.SELIM HAN


Tarihte;
※Ziştovi Antlaşması (1791);Avusturya’nın savaştan çekilmesinde Fransız İhtilali’nin Avrupa’da yarattığı endişe etkili oldu
Rusya da anlaşma yaparak savaşa son verdi.
Yaş Antlaşması (1792);1. Kırım, Ruslarda kalacaktı.
2. İki devlet arasında sınır Balkanlarda Dinyester, Kafkasya’da Kuban nehri olacaktı.
※Antlaşmanın Sonuçları;Kırım’ı kurtarmak için savaşa giren Osmanlı Devleti, Kırım’ı alamadığı gibi yeni topraklar kaybetti.
Osmanlılar yalnızlık politikasını terkettiler. İsveç ve Prusya ile ittifak yaptılar.
※Selim döneminde yapılan yeniliklere ve bu dönemde kurulan orduya Nizam-ı Cedit adı verildi.Avrupa’nın önemli şehirlerine (Londra, Paris, Viyana ve Berlin) daimi elçilikler açıldı.
※Büyük bir ordu ve donanma ile İskenderiye’ye çıkan Napolyon, Piramitler Savaşı’nı kazanarak Kahire’ye girdi.Bunun üzerine Osmanlı Devleti, Rusya ve ingiltere’nin yardımını sağladı.
İngiliz Amirali Nelson, Ebukır’da Fransız donanmasını yenerek yok etti.
Güç durumda kalan Napolyon, Osmanlıları barışa zorlamak için Suriye üzerine yürüyerek Akka Kalesi’ni kuşattı. Fakat, Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Nizam-ı Cedit askerine yenilerek tekrar Kahire’ye döndü.
※Osmanlı – Rus Savaşı nedeniyle ordu Tuna boylarındaydı. Bunu fırsat bilen yenilik düşmanları Kabakçı Mustafa’nın öncülüğünde ayaklanarak III. Selim’i tahttan indirdiler. IV. Mustafa’yı padişah yaptılar.

Kitaptan Notlar;

  • Avrupa tarzında yetiştirilmek istenen Nizami Cedid ordusu kuruldu.
  • 3.Selim Han,Batılı kışla mimarisinin dünyadaki en büyük örneklerinden biri sayılan Selimiye Kışlası'nı yaptırdı.Ayrıca yeni oluşturulan birlik için yeni kıyafetler ve günlük eğitim ve yürüyüşlerinde kullanılmak üzere boru-trampet takımı da meydana getirildi.
  • İrad-i Cedid adıyla yeni bir hazine ihdas edildi.Keyif verici şeylerden alınan vergiler bu hazineye bağlandı.
  • Hasköyde Mühendishane-i Berr-i Hümayun olan 2.mühendishane kuruldu.Fransada Mouradge D'Ohsson  Viyana'da Ebubekir Ratip Efendi'nin gözlemlediği askerlik ve mühendislik akademileri emsal alındı.
  • Fransız İhtilali  ile değişen Fransız idaresini tanıyan ilk devlet Osmanlı devletidir.
  • Napolyo'nun Mısır seferinde başarılı olması önemli ticari potansiyel ve Ingiltereyle mücadelesinde büyük bir avantaj sağlayacaktı.Napolyon'un Mısır üzerine yürüdüğünü haber alan Osmanlılar da İngilizleri destekleme kararı aldılar.
  • İngilizlerin'Nil Zaferi'adını verdikleri galibiyetle,Fransız ordusunun anavatanla alakasi,Mısır'da mahsur bırakıldı.Osmanlı-Rus,birkaç gün sonra Osmanlı-İngiliz ittifakı  imzalandı.
  • Napolyon'u hezimete uğratan,kaçıran ve bölgeyi terk ettiren Cezzar Ahmet Paşa'nın ünlü 'Napolyon'u mağlup eden ilk komutan' olarak duyuldu.
  • Diğer taraftan Ruslar,durmadan Sırpları Osmanlı Devleti'ne karşı isyana teşvik ediyordu.Sırf isyancıların başına Karayorgi geçti ve Belgrad'ı ele geçirerek oradaki Müslümanları kılıçtan geçirdi.Rus ordusu harp ilanına gerek duymaksızın Osmanlı topraklarına girdi.Osmanlı Devleti 1806'da Rusya'ya resmen harp ilan etti.
  • 3.Selim Han'ın son derece hoşgörülü davranışları neticesinde Kabakçı Mustafa liderliğinde asi Yeniçeri Ocağı mensupları ve kendisinin karşıtları,cesaret kazanarak birtakım istekleri ileri sürüp isyan çıkarmışlardır.
  • Osmanlının bütün 18.asır boyunca gördüğü en değerli,en aydın ve en fikirli hükümdarı hal edildi.

Gezilecek Yerler;

  1. Büyük Selimiye Cami (Üsküdar/İstanbul)
  2. Selimiye Kışlası
  3. Soma Hızır Bey Cami
  4. Eyüp Mihrişah Valide Sultan Türbesi
  5. Safranbolu İzzet Mehmet Paşa Cami
  6. 3.Selim Türbesi(Laleli Camii)
  7. Yıldız Sarayı
4.MUSTAFA HAN

  • Rusya,Avrupa da Fransa'nın yanında yer alacaktı.(İngiltereye karşı kıta ablukası)Buna karşılık Fransa da Rusya ile Osmanlı Devleti arasında arabuluculuk yapacak eğer Osmanlı Devleti kabul etmezse,Fransa Rusya'nın yanında Osmanlı Devletine karşı savaşacak.
  • Alemdar Mustafa Paşa 3.Selimi tekrar tahta geçirmek için 28 Temmuz Perşembe günü tan yeri ağarırken 15 binden fazla askeri ile Babiali'yi bastı.Hemen Arz Odasına girip Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa'nın sadaret mührünü zorla aldı.
  • Ardından Şeyhülislam Arapzade Arif Efendiyi saraya gönderdi ve 'Var şunu bildir ki,bizler Sultan Selim Efendimizi isteriz.Sultan Mustafa Efendimiz,yine evvelki gibi safalarinda olsunlar.'haber yolladı.
  • 4.Mustafa bu derdin çaresi nedir diye sorunca 'Sultan Selim ile Sultan Mahmud idam edilirse tahta kalırsınız.Hemen izin verin Harem-i Hümayun'a girip onları idam edelim.Fakat idam işi bitinceye kadar Babüssade kapalı tutulsun'denince 4.Mustafa Han bu fikri uygun bularak ikisinin de öldürülme emrini verdi.
  • 3.Selim Han silahsızdı buna rağmen kendini bir müddet müdafaa etti ise de,nihayet aldığı bir kılıç darbesiyle yüzü sakalı ile beraber sıyrıldı.Bununla da yetinmeyen zorbalar şiş ve kılıç darbesiyle 3.Selim Han'ı şehit ettiler.Cenazesi Arz Odasının önüne koyuldu.
  • Acilen Şehzade Mahmud'un harem bacasından kuşhane mutfağı ile aynı hizada bulunan Babüssade'nin karşısındaki dama çıkarılmasına karar verildi.
  • Dama çıkmak üzere olan şehzade,Ebe Selim tarafından fırlatılan bir hançer ile omzundan yaralandı.Ayrıca telaşla kaçan şehzade başını kapıya çarpmış ve sağ kaşının üstü açılmış.
  • Sultan Mustafa 1730 senesinden beri görülmeyen bir askeri kıyamla tahta çıkmış,ertesi sene de yine bir askeri hareketle tahtan indirilmiştir.
  • 2.Mahmud Han'ın emriyle boğduruldu.Cenazesi merasimle kaldırılıp Bahçekapı'da babası 1.Abdülhamit Han'ın türbesine defnedildi.

EN SON YAZIM

FAS GEZİ REHBERİ ( ÖN HAZIRLIK )

Follow Us @marifetliparmaklr