Mezun Kızın Kitap Macerası ; Kayı 5 'Kudret ve Azamet Yılları' Akılda Kalanlar
DünyaSever
Ağustos 24, 2017
0 Comments
2.SELİM HAN
Tarihte ;
→1566 Zigetvar Seferi'nden sonra Avusturya Arşidükası Maksimilyen'in barış istemesi üzerine İstanbul Antlaşması'na uygun olarak 1568'de antlaşma yapılmıştır.
→Yemen,Hint seferi sonucunda alınmış ve iki eyelat hâlinde yönetilmiştir Yemen'de çıkan isyanlar Osmanlı'nın egemenliğini sarsması üzerine Yemen tekrar alınmıştır.
→Kıbrıs Venediklilerin elinde idi ve Yavuz'dan itibaren bu ada için Venedik Osmanlıya vergi vermekteydi.Kıbrıs fethi ile Doğu Akdeniz deniz yolu güvenliği sağlanmıştır.
→İnebahti Deniz Savaşı sırasında Haçlılar Osmanlı donanmasını yakmışlardır.Donanmamızın yakıldığı ilk yerdir.Osmanlı donanmasının Akdenizdeki ilk büyük yenilgisidir.
→İnebahti yenilgisinden sonra Osmanlı donanması Tunus'u İspanyollardan almış ve Osmanlı'nın Kuzey Afrika egemenliği pekişmiştir.
Kitaptan Notlar;
Caminin tek kubbesi oluşu;Allahın birliği
Pencerelerin beş kademeli oluşu;İslamın 5 şartı
Bütün pencerelerin 99 tane oluşu; Allahın 99 ismi
Vaaz kürsülerin 4 tane oluşu ;4 hak mezhebi
Mabedin bütün külliyesinde 32 kapının oluşu ;İslamın 32 farzı
Arka minarelerinde 6 yolun olması;İmanın 6 şartı
Gezilecek Yerler
→III. Mehmet Osmanlı – Avusturya savaşlarının devam ettiği esnada tahta çıktı. Savaşlar da kısmen başarısız olan Osmanlı Devleti Vişegrat ve Estergon kalelerini kaybetti.Avusturya cephesindeki bu başarısızlıklar üzerine Yeniçeriler ve Devlet erkânı’nın baskıları üzerine III. Mehmet’in sefere çıkmasını sağladılar. Belgrad’a varan ordu Eğri kalesini kuşattı ve aldı. Bu olaydan sonra III. Mehmet Eğri Fatihi ünvanı ile anıldı.
Tarihte ;
→1566 Zigetvar Seferi'nden sonra Avusturya Arşidükası Maksimilyen'in barış istemesi üzerine İstanbul Antlaşması'na uygun olarak 1568'de antlaşma yapılmıştır.
→Yemen,Hint seferi sonucunda alınmış ve iki eyelat hâlinde yönetilmiştir Yemen'de çıkan isyanlar Osmanlı'nın egemenliğini sarsması üzerine Yemen tekrar alınmıştır.
→Kıbrıs Venediklilerin elinde idi ve Yavuz'dan itibaren bu ada için Venedik Osmanlıya vergi vermekteydi.Kıbrıs fethi ile Doğu Akdeniz deniz yolu güvenliği sağlanmıştır.
→İnebahti Deniz Savaşı sırasında Haçlılar Osmanlı donanmasını yakmışlardır.Donanmamızın yakıldığı ilk yerdir.Osmanlı donanmasının Akdenizdeki ilk büyük yenilgisidir.
→İnebahti yenilgisinden sonra Osmanlı donanması Tunus'u İspanyollardan almış ve Osmanlı'nın Kuzey Afrika egemenliği pekişmiştir.
Kitaptan Notlar;
- 2.Selim Han devlet nizam ve kanunlarını bilmeyen hocası,lalasi ve musahibinin sözleriyle hareket ederek saltanatının ilk gününde otoritesinin kırılmasına yol açmıştır.Askerin disiplin haricine çıkmasına sebebiyet vermiştir.
- Sakız Adası feth edilip Sakız hazinesinden alınan külliyetli hazine ile Kapıkulu ocaklarina cülus bahşişi ve terakkileri verildi.Piyale Paşada ilk divanda vezirlik verildi.
- Açe yardım filosu ile hutbe sureti gönderildi.Bu hutbe sureti,o tarihten itibaren 20.yy başlarına kadar Açe'de her Cuma hutbesinde okunmuştur.
- Lala Mustafa Paşa azlolunup Sokullu Mehmet Paşa'nın desteklediği Sinan Paşa Yemen serdarligina tayin edildi.
- Şeyh Yahya Efendi 1570 yılında hayata gözlerini kapadı.
- Venedik Elçisi ile muahede imzalandi.Bu muahedenin şartları nazar-ı dikkate alınacak olursa İnebahtı Muharebesi'ni Türkler kazanmış zannolunur denilmiştir.
- Selimiye Cami,Osmanlı medeniyetinin en güzel alâmeti ve Osmanlı mimarisinin mühendislik bakımından en eşsiz eseridir
Caminin tek kubbesi oluşu;Allahın birliği
Pencerelerin beş kademeli oluşu;İslamın 5 şartı
Bütün pencerelerin 99 tane oluşu; Allahın 99 ismi
Vaaz kürsülerin 4 tane oluşu ;4 hak mezhebi
Mabedin bütün külliyesinde 32 kapının oluşu ;İslamın 32 farzı
Arka minarelerinde 6 yolun olması;İmanın 6 şartı
- 2.Selim Han hamamda iken tansiyonu düşüp kaymış ve beyin kanamasından vefat etmiştir.
- Cülus bahşişinin ilmiye sınıfıda verilmesi adetini ilk defa 2.Selim Han çıkarmıştır
- 8 sene saltanatta kalmıştır.Selimiye Caminin tamamlanışını görmeden vefat etmiştir.
- Ayasofya camiyi onarıp 2 minare eklemiştir.
Gezilecek Yerler
- Beşiktaşlı Yahya Efendi Türbesi
- Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi (Beşiktaş/İstanbul)
- Hala Sultan Kabri (Kıbrıs)
- Selimiye Cami (Lefkoşa)
- Canbolat Bey Türbesi (Magosa/Kıbrıs)
- Lala Mustafa Paşa Cami -Kıbrıs Fatihi (Kıbrıs)
- Ebussuud Efendi Türbesi (Eyüp /İstanbul)
- 2.Selim Türbesi (Ayasofya/İstanbul)
- Eski Valide Cami (İstanbul)
- Konya Selimiye Cami
- Edirne Selimiye Cami√
3.MURAD HAN
Tarihte ;
→1575 yılında Lehistan himaye altına alındı.→1576 yılında Fas himaye altına alındı. Osmanlı Devleti Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa’yı Fas’ın fethi ile görevlendirdi. Ramazan Paşa’nın yardımıyla Abdülmelik, Fas tahtına oturdu. Böylece Fas Osmanlı himayesine girdi (1578).Eski Fas Sultanı’nın Portekizlilerden yardım istemesi Osmanlılarla Portekiz’i karşı karşıya getirdi.Osmanlı devleti ile Portekiz arasında Tanca’ya yakın Kasrü’l-Kebir’de Vadi’üs Sebil Savaşı yapıldı (Vadi-‘üs-Seyl). Savaşı Osmanlı Donanması kazandı.Bu savaşla Fas’ta Osmanlı hakimiyeti pekişti. Sınırlar Mısır’dan Atlas Okyanusu’na kadar bütün Kuzey Afrika bölgesini içine aldı.→1583’te Özdemiroğlu Osman Paşa gece devam eden Meşaleler Savaşında İran karşısında büyük bir zafer kazandı.→ 1590 yılında İran ile Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı.Ferhat Paşa Antlaşması Osmanlı Devleti’nin doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmadır→1593’te başlayan Osmanlı-Avusturya Savaşları devam ederken .Sadrazam Koca Sinan Paşa’nın başlangıçtaki başarılarına rağmen, Erdel, Eflak ve Boğdan beylerinin isyanı Osmanlı ordusunu güç durumda bıraktı. Savaşlar esnasında III. Murat öldü (1595).→III. Murat Denizlerde İspanya ve Portekiz ile mücadeleye giren İngiltere’yi destekleyerek kendilerine Osmanlı topraklarında serbest ticaret yapma hakkı verdi. Böylece İngilizler Doğu Akdeniz’de Venediklilerin yerini almaya başladılar (1580).
Kitaptan Notlar ;
Gezilecek Yerler;
- Tahta geçtiği gece Fatih Kanunnamesine gereğince 5 kardeşi boğduruldu.
- Takiyüddin Rasathanesi kuruldu ünlü 1577 kuyruklu yıldızı gözlemlendi.Endişe ve korkuya yol açmasına rağmen Şah Tahmasb'ın öldüğü haberi geldi.
- İran seferinin açıldığının ertesi yılı İstanbulda korkunç bir veba salgını başladı.Kanunin kızı Mihribah Sultan da dahil olmak üzere pek çok insan vefat etti.
- Halk arasında çıkan söylentiler ve artan tepkiler karşısında Şeyhülislam Kadızade Ahmed Şemseddin Efendi'nin fetvasıyla rasathane yıkıldı.
- Vadiüsseyl muhaberesi neticesinde Fas doğrudan doğruya padişahtan emir alan bir sultanlık şeklinde Osmanlı tabiiyetine girmiş oldu.
- 1578'de hiçbir mukavemetle karşılaşmayan Osmanlı ordusu Tiflis'e girdi.Tiflis eyalet merkezi hâline getirilerek derhâl imar edildi.
- Sokullu Mehmet Paşa suikast sonucu idam edildi.Sokullu Mehmet Paşa her gece teheccüd namazını kaçırmayacak kadar takva sahibi idi.Don ve Volga,Süveyş,Karadenize alternatif kanal projeleri vardı.
- Safeviler 10 bin ölünün dışında 3 bin esir ve binlerce de yarali verdikleri savaşta gecede meşaleler yakılarak savaşılması dolayısıyla 'Meşaleler Savaşı'adıyla anılan bu büyük zafer Osmanlılara Şirvandaki hâkimiyetini katilestirme imkanı vermiştir.
- Yapılan muazzam hazırlıklar neticesinde 3.Murad'ın şehzadesi Mehmed'in şerefine yaptığı sünnet düğünü Osmanlı Devleti'nin tarihinde gerek azameti gerek müddeti itibariyle benzersiz kılmıştır.
- Tebriz fatihi Özdemiroğlu Osman Paşa 25 Eylül günü sadrazam ve serdar-ı ekrem,Habeşistan ve Yemen ve Kafkasya ve Azerbaycan fatihi olarak büyük bir askeri merasimle şehre girdi.
- 1588 yılında Mimar Sinan vefat etti.Hayatı boyunca 364 eser vermiştir.
- İran harplerinin uzun sürmesi Osmanlı hazinesini zor durumda bırakmıştı.Neticede masraflar artmış bu yüzden akçenin değeri düşürülmek zorunda kalmıştı.Sinan Paşa ve İbrahim Paşa gibi bazı devlet adamaları tarafından kışkırtılarak yeniçeri ayaklandı.Bu,yeniçerilerin ocağın kuruluşundan beri ilk defa saray basarak kelle istemeleri idi.
- Ingiliz Kraliçe katından padişaha yardım talebi Osmanlı sultanının Avrupa devletler sisteminde ne kadar üstün pozisyonda olduğunu ortaya koymaktadır.
- Eflak Voyvodası isyani Bükreşte 4 bin Müslüman katledildi.1595 yılı Osmanlılar için felaketli hadiselerle başlamıştı.Kendilerine bağlı voyvodaların isyanları ve bölgedeki Müslümanların katletmeleri Sultan 3.Murad Han'ı derinden sarstı.Kısmı felç geçirdiği rivayet olunmaktadır.
- 49 yaşında 12 sene süren görevi ile ebediyete uğurlandı.
- Asma saat ve resim yapmak gibi marifetlere de sahip bir kişiydi.Osmanlı sultanları arasında en çok şiir yazanlar arasındadır.Bir şiirinde der ki:'İyiden ve kötüden ,kişinin başına ne gelirse bilsin ki dilindendir.'https://youtu.be/3T8-s3hpV9Y
Gezilecek Yerler;
- Sokullu Mehmet Paşa Türbesi (Eyüp Sultan/İstanbul)
- Sokullu Mehmet Paşa Cami ve Külliyesi (Kadırga/İstanbul)
- İncili Köşk (Sinan Paşa köşkü)
- Özdemiroğlu Osman Paşa Türbesi (Kurşunlu Cami /Diyarbakır)
- Mimar Sinan Türbesi (Süleymaniye/İstanbul)
- 3.Murad Han Türbesi (Ayasofya/İstanbul)
- Muradiye Cami (Manisa)
- Kılıç Ali Paşa Cami (İstanbul)
- Kuşkonmaz Cami (İstanbul)
3.MEHMET HAN
Tarihte;
→III. Mehmet Osmanlı – Avusturya savaşlarının devam ettiği esnada tahta çıktı. Savaşlar da kısmen başarısız olan Osmanlı Devleti Vişegrat ve Estergon kalelerini kaybetti.Avusturya cephesindeki bu başarısızlıklar üzerine Yeniçeriler ve Devlet erkânı’nın baskıları üzerine III. Mehmet’in sefere çıkmasını sağladılar. Belgrad’a varan ordu Eğri kalesini kuşattı ve aldı. Bu olaydan sonra III. Mehmet Eğri Fatihi ünvanı ile anıldı.
→Haçova’da yapılan savaşta başlangıçta Osmanlı ordusu ağır kayıplar verdi. Saray çalışanları ve geri hizmet bölüklerinin devreye girmesiyle büyük bir zafer kazanıldı. Viyana yolu Osmanlı Türklerine açıldı.
→Avusturya kuvvetlerinin Osmanlı sınırlarını ihlal ederek Yanıkkale ve Estergonu ele geçirmesi üzerine Osmanlı ordusu tekrar sefere çıktı. Kanije Kalesi alınarak komutanlığına Tiryaki Hasan Paşa getirildi
→Yeni bir Haçlı ordusu Kanije Kalesini geri almak için harekete geçti. Tiryaki Hasan Paşa’nın kahramanlığı ve stratejileri karşısında tutunamayan Haçlılar geri çekildi (1602). Hasan Paşa’ya vezirlik rütbesi verildi.
→Osmanlı devleti’nin, Avusturya ile savaşmasını ve Celali İsyanlarını fırsat bilen iran Şah’ı I. Abbas, Ferhat Paşa Antlaşması ile kaybedilen yerleri geri almak için harekete geçti. Hatta Osmanlı Devleti’ni zor durumda bırakmak için Avrupa devletleri ve Papalıkla ittifak yolları aradı.
→Şah I. Abbas Tebriz ve Erivan’ı ele geçirdi. Bu arada savaş devam ederken III. Mehmet vefat etti. Yerine on dört yaşındaki oğlu I. Ahmet geçti. Seferlere I. Ahmet döneminde devam edildi.
Kitaptan Notlar;
- Nizamî âlem kanunu gereğince 19 kardeşi odalarında boğduruldu.Şehzadeler babası 3.Murad'ın ayakucuna defnedildi.
- Sadaret Kaymakamı İbrâhim Paşa ile Sinan Paşa tarafları yeni padişahı ikna etmişler ve Ferhad Paşa'yı görevinden azlettirip idam ettirdiler.Naaşı Eyüp Sultan Cami yakınına defnedildi.
- Eflak, Osmanlı askerlerini yoğun bir top ateşine tuttu.Köprü yıkılarak üzerindeki çoğunluğu akıncılar olmak üzere askerler Tuna'ya gömüldü.Bu olayla ile birlikte Osmanlı akıncılığı sönecek ve o haşmet dolu günleri bir daha göremeyecektir.
- Kanuni'nin vefatından beri 30 yıldır hiçbir padişah ordusuna bizzat başkumandanlık etmemişti.Eğri, padişahın seferiyle feth edildi.
- 3.defa veziriazam olan Damat İbrahim Paşa bizzat serdar-ı ekremlikle Macaristan'a geldi.Avusturyanın mühim kalelerinden olan Kanije'nin düşmesi düşmana büyük bir darbe olmuştur.
- Kanije savunması sırasında barut sıkıntısı söğüt ağaçlarından yapılmıştır Osmanlının söğüç ağacına sevgisinin sebebide anlaşılmış oldu.
- İstolni Belgrad Kalesi Avusturya ordusunun eline geçmişti Fakat bu uzun sürmemiş Rumeli Beylerbeyi Lala Mehmet Paşa kaleyi tekrar geri almıştır.
- 1593 yılında Osmanlı İmparatorluğu Avusturya ile 13 yıl sürecek bir savaşa girmişti.Ancak bu dönemde askeri sistemde meydana gelen değişiklikler Avusturya ile savaşmayı pahalı ve zor bir hale getirmişti.Bu savaşlar sırasında özellikle ekonomik açıdan zor durumda olan Osmanlı devleti paranın değerini düşürüp tımarların zengin kişilere satılması piyadeye duyulan ihtiyacın Anadoludaki işsiz gençlere karşılanması gibi yollara yöneldi.Ok ve kılıçla savaşan süvarinin yerini piyade almaktaydı.Bu yüzden tımarlar azaltılıp tüfekli asker istahdımına önem verildi.İşsiz kalan tımarlı sipahiler otuzar ellişer gruplar halinde levend denilen haydut çeteleri oluşturup eşkıyalığa başladılar.
- Bu Celalilik faaliyetlerini daha da tetikleyen hadise Haçova Savaşının sonra meydana geldi.Haçova zaferinin akabinde veziriazam Cağalazade Sinan Paşa orduyu disiplin altına almak için çadırının önüne gelmeyecek herkesi asker kaçağı sayacağını ilan etti.Savaşa gelmelerine rağmen düzensizlik yüzünden ordudan ayrı düşmüş olan ve sayıları 25,30 bin kişiye ulaşan askerler bu emir üzerine öldürülme korkusuyla kaçarak Anadolu'da eşkıyalık yapan gruplara katıldılar.
- Hüseyin Paşa ,o dönemde padişahı arkadan vuran en yüksek mevkideki Osmanlı görevlisi oluyordu.Hüseyin Paşa'yı kendisine vezir edinilen Karayazıcı ordusunu da Osmanlı askeri teşkilatı üzere düzenlendi.Rüyasında Efendimizi gördüğünü söyleyip etrafa yaymaktaydı.Karayazıcı Amasyaya girme şartıyla Hüseyin Paşa teslim edip idam edildi.
- Celalilerin zulmünden payitahta sunulan şikayetler çığ gibi artmaktaydı.Diğer taraftan yağmadan pay almak arzusuyla dolu yüzlerce,hatta binlerce başıboş Anadolu şimdi korkunç Celali liderinin yanına koşuyordu.Şah Abbas gelerek Ali Paşayı Tebrize girmeye meydan vermeden esir edip şehir ve kaleyi almıştır.Şehirdeki Sunnı Müslümanlar acımasızca katledildi.
- 37 yaşına üzüntüden vefat eden 3. Mehmet sancak beyliğinden saltanata gelen son Osmanlı padişahıdır.5 vakit namazını cemaatle kılardı.
- İçkiyi sıkı bir şekilde yasaklayıp,bütün meyhaneleri kapattı.
Gezilecek Yerler;
- Eminönü Yeni Cami (3.Mehmed'in annesi Safiye Sultan isteğiyle temelleri atılmış.Hatice Turhan Sultan tamamlatmıştır
- 3.Mehmet Türbesi (Ayasofya/İstanbul)
Tarihte;
→ I. Ahmet tahta çıktığı zaman Osmanlı İmparatorluğu, İran ve Avusturya ile savaş halindeydi. Iran cephesi komutanı Cağalzade Sinan Paşa 1604 te yola çıktı. Ordunun yaklaştığını gören Şah Abbas geri çekildiyse de, Van’da kışlamak zorunda kalınması Şah Abbas’ın yeniden hücüm etmesine sebep oldu. Sinan Paşa güçlükle kendisini Erzurum’a atarak, ilkbaharda yeniden taarruza geçti. Bu defa da orduda inzibat namına bir şey kalmamıştı. Bu yüzden savaş başarılı olmadı, ordunun büyük bir kısmı emir beklemeden dağıldı. Sinan Paşa da birkaç bin yeniçeri ile geri çekilmek zorunda kaldı, bir müddet sonra kederinden öldü.
→ Osmanlı Ordusu, Sultan Birinci Ahmed'in buyruğu üzerine Belgrad üzerinden Budin'e yürüdü. 29 Ağustos 1605'de Estergon kalesi kuşatıldı ve Ciğerdelen kalesi fethedildi. 8 Eylül'de Vişigrad, 19 Eylül'de Saint Thomas (Tepedelen) kaleleri fethedildi. 3 Ekim 1605'de ise Estergon kalesi teslim alındı. Osmanlılarda, Avusturyalılarda ard arda yapılan bunca savaştan dolayı sosyal ve ekonomik yönden çok yıpranmışlardı. Daha önce yapılan barış görüşmelerinden bir sonuç çıkmamıştı.
Ancak 11 Kasım 1606'da Estergon-Komorin arasında Zitva suyunun Tuna Irmağına döküldüğü yerde imzalanan Zitvatoruk antlaşmasıyla barış sağlandı.
ZİTVATOROK ANTLAŞMASI(1606)
Önemi: 1)Osmanlı Devleti'nin 1533 İstanbul Antlaşması ile kazandığı Avusturya karşısındaki üstünlüğü ve yaptırım gücü sona erdi.
2)Avusturya, Osmanlı Devleti ile eşit duruma geldi. Böylece Osmanlı Devleti'nin Avrupa ülkeleriyle hukuki eşitliği başladı.
3)Savaşların uzamasında doğuda İran'la savaşların başlaması (160 -1612), içeride Celali isyanlarıyla uğraşılması ve Avusturyalıların hafif ateşli silahlar kullanmaları etkili oldu.
4)Osmanlı Devleti, bir kısım topraklar kazanmışsa da askeri ve malî alanlarda sarsıntıya uğramıştır.
5)Osmanlı Devleti ilk kez bir antlaşma ile savaş tazminatı almıştır.
→ Celalilerle Anadoluda yapılan çarpışmalar hükümet kuvvetlerinin mağlubiyetiyle sonuçlanıyordu. Zitvatorok Antlaşmasından sonra Kuyucu Murat Faşa Celalilerin üzerine yürüdü. Bunların en tehlikelisi olan Canbulatoğlu Ali Paşa Suriye’de hüküm sürüyordu. Murat Paşa, yol boyunca, bu asi Celalilerin kimini zorla, kimini güzellikle yola getirdi. Nihayet Canbulatoğlu Ali Paşa ile karşılaşarak onu da yendi. Canbulatoğlu İstanbul’a kaçıp Padişaha sığındığı için affedildiyse de sonradan Belgrad’da öldürüldü. Kuyucu Murat Paşa, Celali isyanlarının bastırıldıktan sonra İran seferine çıkmıştı, fakat başarı kazanamadan öldüğü için yerine gelen Nasuh Paşa İranlılarla bir antlaşma yaptı.
→I. Ahmet zamanında Akdeniz’de güvenliği sağlamak için çalışılmış, Floransa ve Malta korsanlarıyla başarılı çarpışmalar yapılmıştır.
→ Lehistan'ın isteği üzerine iki ülke arasında barış yapıldı (1617).
Buna göre;
1-Lehliler, Kırım Kazaklarını Özi (Dinyeper) ırmağından Karadeniz'e çıkarmamayı ve Erdel, Boğdan işlerine müdahale etmemeyi
2-Osmanlılar da Tatarlara akın yaptırmamayı taahhüt etmişlerdi.
→Yıldırım Bayezid döneminde başlayıp, Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmed) döneminde kanunlaşan kardeş katli yasasını kaldırmıştır.Yerine ekber ve erşet ailenin aklı başında olan en büyük üyesi) sistemini getirmiştir.
→ I. Ahmet tahta çıktığı zaman Osmanlı İmparatorluğu, İran ve Avusturya ile savaş halindeydi. Iran cephesi komutanı Cağalzade Sinan Paşa 1604 te yola çıktı. Ordunun yaklaştığını gören Şah Abbas geri çekildiyse de, Van’da kışlamak zorunda kalınması Şah Abbas’ın yeniden hücüm etmesine sebep oldu. Sinan Paşa güçlükle kendisini Erzurum’a atarak, ilkbaharda yeniden taarruza geçti. Bu defa da orduda inzibat namına bir şey kalmamıştı. Bu yüzden savaş başarılı olmadı, ordunun büyük bir kısmı emir beklemeden dağıldı. Sinan Paşa da birkaç bin yeniçeri ile geri çekilmek zorunda kaldı, bir müddet sonra kederinden öldü.
→ Osmanlı Ordusu, Sultan Birinci Ahmed'in buyruğu üzerine Belgrad üzerinden Budin'e yürüdü. 29 Ağustos 1605'de Estergon kalesi kuşatıldı ve Ciğerdelen kalesi fethedildi. 8 Eylül'de Vişigrad, 19 Eylül'de Saint Thomas (Tepedelen) kaleleri fethedildi. 3 Ekim 1605'de ise Estergon kalesi teslim alındı. Osmanlılarda, Avusturyalılarda ard arda yapılan bunca savaştan dolayı sosyal ve ekonomik yönden çok yıpranmışlardı. Daha önce yapılan barış görüşmelerinden bir sonuç çıkmamıştı.
Ancak 11 Kasım 1606'da Estergon-Komorin arasında Zitva suyunun Tuna Irmağına döküldüğü yerde imzalanan Zitvatoruk antlaşmasıyla barış sağlandı.
ZİTVATOROK ANTLAŞMASI(1606)
Önemi: 1)Osmanlı Devleti'nin 1533 İstanbul Antlaşması ile kazandığı Avusturya karşısındaki üstünlüğü ve yaptırım gücü sona erdi.
2)Avusturya, Osmanlı Devleti ile eşit duruma geldi. Böylece Osmanlı Devleti'nin Avrupa ülkeleriyle hukuki eşitliği başladı.
3)Savaşların uzamasında doğuda İran'la savaşların başlaması (160 -1612), içeride Celali isyanlarıyla uğraşılması ve Avusturyalıların hafif ateşli silahlar kullanmaları etkili oldu.
4)Osmanlı Devleti, bir kısım topraklar kazanmışsa da askeri ve malî alanlarda sarsıntıya uğramıştır.
5)Osmanlı Devleti ilk kez bir antlaşma ile savaş tazminatı almıştır.
→ Celalilerle Anadoluda yapılan çarpışmalar hükümet kuvvetlerinin mağlubiyetiyle sonuçlanıyordu. Zitvatorok Antlaşmasından sonra Kuyucu Murat Faşa Celalilerin üzerine yürüdü. Bunların en tehlikelisi olan Canbulatoğlu Ali Paşa Suriye’de hüküm sürüyordu. Murat Paşa, yol boyunca, bu asi Celalilerin kimini zorla, kimini güzellikle yola getirdi. Nihayet Canbulatoğlu Ali Paşa ile karşılaşarak onu da yendi. Canbulatoğlu İstanbul’a kaçıp Padişaha sığındığı için affedildiyse de sonradan Belgrad’da öldürüldü. Kuyucu Murat Paşa, Celali isyanlarının bastırıldıktan sonra İran seferine çıkmıştı, fakat başarı kazanamadan öldüğü için yerine gelen Nasuh Paşa İranlılarla bir antlaşma yaptı.
→I. Ahmet zamanında Akdeniz’de güvenliği sağlamak için çalışılmış, Floransa ve Malta korsanlarıyla başarılı çarpışmalar yapılmıştır.
→ Lehistan'ın isteği üzerine iki ülke arasında barış yapıldı (1617).
Buna göre;
1-Lehliler, Kırım Kazaklarını Özi (Dinyeper) ırmağından Karadeniz'e çıkarmamayı ve Erdel, Boğdan işlerine müdahale etmemeyi
2-Osmanlılar da Tatarlara akın yaptırmamayı taahhüt etmişlerdi.
→Yıldırım Bayezid döneminde başlayıp, Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmed) döneminde kanunlaşan kardeş katli yasasını kaldırmıştır.Yerine ekber ve erşet ailenin aklı başında olan en büyük üyesi) sistemini getirmiştir.
Kitaptan Notlar;
- Sultan 1.Ahmed babası dönemindeki yoğun kargaşa ortamından dolayı sünnet olamamıştır.Cuma selamlığını yaptıktan sonra yeni padişahın ilk işi kendisini sünnet ettirmek oldu.
- Akşam hava karardıktan sonra halkın sokağa çıkmasını yasaklamıştır.
- Cağalazade Sinan Paşa ağırdan aldığı için Şah Abbas'ı elinden kaçırmıştır.Canbolatoğlu Hüseyin Paşa'nın İran seferine katılmakta gecikmesi dolayısıyla Cağalazade Sinan Paşa tarafından idam edildi.Üzerine yeğeni Ali,Kilis ve civarında isyan bayrağını açmıştı.Cağalazade Sinan Paşa'nın hayatında yaptığı en ağır iki yanlıştan ikincisiydi.Bu yanlışların düzeltilmesi,Osmanlı İmparatorluğuna oluk gibi akan para ve kana mal oldu.!!!!!
- Estergonu ele geçirilerek 13 sene süren Osmanlı-Avusturya harbi,Zigatoruk antlaşma ile sona erdi.Bu antlaşmaya göre Kanije,Estergon,Eğri kaleleri Osmanlılara geçti.
- Estergon kalesi ,Sultan 3.Mehmed devrindeki düşüşünden 1.Ahmed Han devrinde geri alınışına kadar 10 sene düşman elinde kalmıştır.Bu başarıdan dolayı Lala Mehmet Paşa'Estergon Fatihi'unvanıyla şöhret buldu.
- Halkı prostestan olan Macaristan ,Alman tahakkümü altında mezhep ve vicdan hürriyetine susamış durumdaydı.Borkçai Osmanlıdan yardım dileyerek Macaristan Kralı ilan edildi.Bu hâl Avusturya'yı barişa yanaştıran en önemli sebep olacaktır.
- Derviş Paşa'nın Lala Mehmet Paşa'yı hasta olduğu halde İran seferine çıkması için tazyikte bulunurken kendisinin sudan bahanelerle gitmek istememesi padişahın dikkatini çekmişti.Şimdi bu söylentilerin duyulması üzerine Derviş Paşa'yı hiç soruşturmaya almadan idam etttirdi.
- Ali Paşa Halebe vali olması onaylandı.İstanbuldaki karışıklıklar,Macarlarla can alıcı bir noktaya ulaşmış bulunan barış görüşmeleri ve Cağalazade'nin felaketle sonuçlanan İran seferi gibi bunalım nedenleri,bir de Derviş Paşa'nın önce sadrazam olması ve ardından idamı eklenmişti.Daha tehlikeli problemlere el atabilmek için bu fikir uygun göründü ama Canbolatoğlu Ali Paşa ise Osmanlı hükümeti gibi düşünmüyordu.Kendi adına para bastırıp kendi adıına hutbe okutup bağımsız lider gibi hareket ediyordu.
- Celali isyanlarını sertliği ve acımasızlığı ile bitiren Kuyucu Murad Paşa,Oruç Ovası Savaşında Kanije müdafisi Tiryaki Hasan Paşa planı ile 50 top birden patlatılarak Candoroğluna öldürücü darbeyi indirdiler.
- Kuyucu Murad Paşa 3 sene süren temizleme faaliyeti neticesinde Canbolatoğlu,Kalenderoğlu,Meymun kuvvetlerinden 65bin kişiyi ortadan kaldırmıştır.
- Kazaklar Sinop Kalesini ansızın taarruz ettiler.Kazaklar içeriye girerek evleri ve konakları ateşe verdiler.Pek çok kişiyi katledip,şehri yağma ve talan ettiler.İbrahim Paşa yapılan muharebede intikam alındı.Lehistan elçisiyle bir antlaşma imzalandı.
- Hollandılalara kapitülasyon verildi.
- Osmanlı mimarisinde 6 minareli tek cami olan SultanAhmed Camini yaptırdı.Temel kazma işmlerinde Hocası Aziz Mahmud Hüdayi hazretleri ile çalıştılar.
- Ahmed Han odada sahibinin göremediği kimselere dört defa 'Ve aleyküm selam' dediği işitilir.Sebebi sorulduğunda ;'Şu anda yanıma Hazreti Ebubekir, Hazreti Ömer, Hazreti Osman Hazret Ali geldiler.Bana Sen dünya ve ahiretin sultanlığını kendinde toplamışsın.Yarın Resullah sallahu aleyhi vesselam efendimizin yanında olacaksın buyurdular'.cevabının verdi.Hakikaten ertesi gün vefat etti.
- Sıtma hastalığından 28 yaşında gözlerini yumdu.
- Ahmed Han SultanAhmed Cami için Kayıtbay Türbesinde bulunan Hazreti Peygamberin Nakş-ı Kadem denilen mübarek ayak izlerini getirtmişti.Bir gün rüyasında bütün sultanların toplandığı yüce meclis kurulmuştu ve Sultan Kayıtbay Peygamber efendimizin kadılık yaptığı mecliste Sultan Ahmed'i şikayet ediyordu.Allah Rasulü de kadı sıfatıyla Kademi Şerifi derhal geri gönderilmesini hükmetti.
Gezilecek Yerler;
- Lala Mehmet Paşa Türbesi(Eyüp/İstanbul)
- Sultan Ahmed Cami(İstanbul)
- Kuyucu Murat Paşa Külliyesi (Vezneciler/İstanbul)
- Sultan 1.Ahmed Türbesi(Sultanahmed /İstanbul)
- Aziz Mahmud Hüdayi hazretleri Türbesi(Üsküdar/İstanbul)
